สังคมนิยมคืออะไร โดย กองบรรณาธิการ องค์กรเลี้ยวซ้าย และ บทวิจารณ์ บทบรรณาธิการ นสพ.องค์กรเลี้ยวซ้าย

(บทตั้ง)
แนะนำ “สังคมนิยม” และความคิด “มาร์คซิสต์ เบื้องต้น
โดย กองบรรณาธิการ    องค์กรเลี้ยวซ้าย วันพุธที่   20 ตุลาคม พ.ศ. 2553
สังคมนิยมคืออะไร

“สังคมนิยม” เป็นระบบที่มนุษย์ฝันถึงมานาน ตั้งแต่เกิดสังคมชนชั้นที่ไร้ความเสมอภาคและความยุติธรรม ในสมัยก่อนเขาอาจไม่เรียกว่า “สังคมนิยม” แต่อาจมีคนเรียกว่า “ยุคพระศรีอารย์” หรือชื่ออื่นๆ แต่มันมีความหมายเดียวกันคือ “สังคมที่สงบสุขเท่าเทียมกัน” นักสังคมนิยมที่ทำความเข้าใจกับระบบเศรษฐกิจและสังคมปัจจุบันอย่างเป็นระบบ เพื่อหาทางปฏิวัติไปสู่สังคมนิยม คือ คาร์ล มาร์คซ์ และเพื่อนเขาชื่อ เฟรดเดอริค เองเกิลส์ ดังนั้นชาวสังคมนิยมมักจะเรียกตัวเองว่า “มาร์คซิสต์”


พวกเราชาว “มาร์คซิสต์” เชื่อว่าสังคมนิยมต้องมาจากการกระทำของชนชั้นกรรมาชีพ[1]เอง ไม่ใช่มาจากการวางแผนโดยผู้นำคนเดียว กลุ่มคนชั้นสูงในวงแคบ ๆ ผู้นำพรรค หรือกองทัพปลดแอก มันเป็นเรื่องรากหญ้า ดังนั้นสังคมนิยมจะมีลักษณะตามที่กรรมาชีพและพลเมืองส่วนใหญ่พึงปรารถนา ต้องออกแบบและสร้างจากล่างสู่บนโดยคนรากหญ้าเอง อย่างไรก็ตาม ถ้าเราจะสร้างสังคมใหม่ที่เป็นสังคมนิยม มันน่าจะมีคุณสมบัติพื้นฐานดังนี้คือ


1. เป็นประชาธิปไตยสมบูรณ์ ไม่ใช่ประชาธิปไตยครึ่งใบอย่างทุนนิยมซึ่งอำนาจควบคุมการผลิตเป็นของนายทุน ทั้งนี้เพราะในระบบสังคมนิยมระบบเศรษฐกิจการผลิตจะถูกควบคุมโดยพลเมืองทุกคน ดังนั้นสังคมนิยมจะเป็นระบบก้าวหน้าที่ปลดแอกมนุษย์อย่างที่ไม่เคยพบเห็นมาก่อนในประวัติศาสตร์


2. ในระบบสังคมนิยมจะมีการวางแผนการผลิตเพื่อตอบสนองความต้องการของมนุษย์ทุกคน ไม่ใช่เพื่อสะสมอาวุธ หรือเพื่อการหวังกำไรของคนส่วนน้อย จะเป็นระบบที่มีความเสมอภาคเต็มที่ ไม่มีคนรวย ไม่มีคนจน ไม่มีการกดขี่ทางเพศหรือเชื้อชาติ


3. ในระบบสังคมจะยกเลิกการขูดรีดของนายทุน โดยการยกเลิกสิทธิ์อันไร้ความชอบธรรมของคนบางคน ที่จะควบคุมปัจจัยการผลิตอย่างผูกขาดแล้วนำกำไรเข้ากระเป๋าตนเองหรือลงทุนเพื่อหากำไรเพิ่ม ทุกสถานที่ทำงานจึงต้องเป็นของคนงานเอง ของสังคมโดยรวม ไม่มีเจ้านาย ไม่มีชนชั้น บริหารกันเองประสานกับส่วนอื่นของสังคม ทรัพยากรของโลกจะเป็นของส่วนรวม ดังนั้นการกดขี่แย่งชิงกันระหว่างชาติก็จะค่อยๆ หมดไป


4. มนุษย์จะสามารถพัฒนาตนเองได้เต็มที่ ไม่ใช่ว่าบางคนมีงานทำที่น่าสนใจ และคนอื่นต้องทำงานซ้ำซาก การทำงานของพลเมืองควรจะเป็นเรื่องที่สร้างความภาคภูมิใจ และสนับสนุนความสร้างสรรค์ที่หลากหลายของเราทุกคน พลเมืองทั้งสังคมจะได้มีศักดิ์ศรีและได้รับความเคารพรักซึ่งกันและกัน

“สังคมนิยม” สองรูปแบบ
เมื่อเราพูดถึงสังคมนิยม มักจะมีคนนึกถึงระบบเผด็จการ “คอมมิวนิสต์” ในรัสเซีย เวียดนาม หรือจีน หรือบางครั้งอาจนึกถึงระบบพรรคสังคมนิยมประชาธิปไตยภายใต้ทุนนิยมในประเทศสแกนดิเนเวีย อังกฤษ หรือออสเตรเลีย แต่แนวคิดสังคมนิยมมีสองรูปแบบที่แตกต่างกันคือ

1. สังคมนิยมจากบนสู่ล่าง ซึ่งประชาชนไม่มีส่วนร่วมในการสร้างหรือบริหาร เช่นสังคมนิยมที่มาจากการสร้างเผด็จการของกลุ่มข้าราชการพรรคคอมมิวนิสต์ในจีน เวียดนาม ลาว คิวบา เกาหลีเหนือ หรือรัสเซีย(ภายใต้สตาลิน) หรือสังคมนิยมปฏิรูปที่มาจากการกระทำของ ส.ส. พรรคสังคมนิยมในรัฐสภา สังคมนิยมดังกล่าวเป็นสังคมนิยมประเภท “ท่านให้” ซึ่งเป็นสังคมนิยมจอมปลอม อาจเป็นเผด็จการ หรือเป็นการประนีประนอมกับระบบกลไกตลาดเสรีของทุนนิยมและอำนาจนายทุน

2. สังคมนิยมจากล่างสู่บน เป็นสังคมนิยมที่สร้างโดยมวลชนกรรมาชีพเอง ร่วมกับเกษตรกรระดับรากหญ้า โดยอาศัยการปฏิวัติล้มระบบทุนนิยมเพื่อสถาปนารัฐกรรมาชีพ และรัฐกรรมาชีพดังกล่าวต้องมีกลไกในการควบคุมรัฐตามแนวประชาธิปไตยอย่างชัดเจน เช่นต้องมีสภาคนงานในรูปแบบที่เคยมีในคอมมูนปารีส หรือสภาโซเวียด หลังการปฏิวัติรัสเซีย 1917 สมัยเลนิน ..... สังคมนิยมประเภทนี้คือสังคมนิยมแบบ “มาร์คซิสต์” ที่องค์กร “เลี้ยวซ้าย” ชื่นชม สังคมนิยมเหมือนกับประชาธิปไตยหรือสิทธิเสรีภาพอื่นๆ ไม่มีใครยกให้ได้ ต้องมาจากการต่อสู้เรียกร้องของมวลชนรากหญ้า  นี่คือสังคมนิยมที่เราชื่นชมและอยากได้

สังคมนิยมมาร์คซิสต์ แตกต่างจากเผด็จการคอมมิวนิสต์แบบ “สตาลิน-เหมา เจ๋อ ตุง” ที่พรรคคอมมิวนิสต์ทั่วโลกนำมาใช้ใน รัสเซีย จีน ลาว เขมร เวียดนาม คิวบา หรือ เกาหลีเหนือ และที่พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยเคยเสนอ

เนปาล
ถ้าเราไปดูประเทศเนปาล เราจะได้บทเรียนเพิ่มเติม ในเนปาลพรรคคอมมิวนิสต์สายเหมา เจ๋อ ตุง ใช้วิธีจับอาวุธสู้กับเผด็จการทุนนิยมของกษัตริย์เนปาล การต่อสู้นี้บวกกับการต่อสู้ของมวลชนในเมือง เช่นนักศึกษาและสหภาพแรงงาน ในที่สุดนำไปสู่ชัยชนะของพรรคคอมมิวนิสต์ในการเลือกตั้ง มีการยกเลิกสถาบันกษัตริย์ แต่ระบบที่พรรคคอมมิวนิสต์เนปาลเสนอคืออะไร? พรรคคอมมิวนิสต์เนปาลต้องการกลไกตลาดเสรีของนายทุน!! และต้องการส่งเสริมการลงทุนจากต่างชาติ!! ซึ่งแปลว่าต้องคงไว้การขูดรีดกรรมกรและเกษตรกร เพียงแต่เปลี่ยนประเทศไปเป็นสาธารณะรัฐเท่านั้น

   
การจับอาวุธปฏิวัติของพรรคคอมมิวนิสต์เนปาล จึงเป็นการต่อสู้เพื่อประนีประนอมกับระบบทุนนิยม แต่ข้อแตกต่างกับไทยคือ ในเนปาลไม่มีนายทุนใหญ่อย่างทักษิณที่มีอิทธิพลต่อขบวนการและสามารถดึงการ ต่อสู้ไปเพื่อคงไว้ระบบเดิมที่มีระบบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ
    
ประชาธิปไตยแท้จะเกิดจากการเปลี่ยนประมุขอย่างเดียวไม่ได้ มันต้องมีการยึดอำนาจโดยประชาชนในทุกเรื่อง ทั้งการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม แต่ถ้าเรายกอำนาจให้นายทุนดำรงอยู่และขูดรีดต่อไป และถ้าเราเกาะติดนายทุนใหญ่ในขณะที่เขาประนีประนอมกับอำมาตย์ทุนนิยม เราก็จะปลดแอกสังคมไม่ได้
  
การจับอาวุธหรือสร้างกองกำลัง เป็นการตัดขาดบทบาทมวลชนจำนวนมาก เป็นการผูกขาดสิทธิที่จะกำหนดแนวทางโดยแกนนำเผด็จการใต้ดิน ถ้ามีการถกเถียงเกิดขึ้นในแกนนำ จะใช้ปืนแทนปัญญาในการตัดสิน และเมื่อมีการลดบทบาทหรือสลายพลังมวลชน เราไม่สามารถสร้างประชาธิปไตยแท้ที่พลเมืองนำตนเองและร่วมสร้างสังคมใหม่ได้

[1] กรรมาชีพคือคนทำงานทั้งหลายที่เป็นลูกจ้าง

เชิญอ่านรายละเอียดเพิ่มเรื่อง แนวความคิดมาร์คซิสต์ได้ โดยดาว์น โหลด หนังสือเล่มเล็กอันนี้

จาก redthaisocialist

บทวิจารณ์  บทบรรณาธิการ นสพ.องค์กรเลี้ยวซ้าย

                       ฉบับที่ ๒๐ ตุลาคม ๕๓

 เมื่อเห็นบทบรรณาธิการของ นสพ.องค์กรเลี้ยวซ้ายเรื่อง “สังคมนิยมและแนวคิดมาร์กซิสเบื้องตัน “    จึงอ่านด้วยความสนใจและชื่นชม   โดยหวังว่าจะได้รับความรู้ความเข้าใจในแนวคิดใหม่ๆที่แตกต่างออกไปจากความ รู้ของตน       เพื่อจะได้นำมายกระดับพัฒนา ให้เกิดก้าวหน้าขึ้นได้บ้าง      แต่เมื่ออ่านจบแล้วกลับมีความรู้สึกว่าคำอธิบาย ”สังคมนิยม” ที่บทบรรณาธิการนำเสนอนี้ออกจะค่อนไปในทาง ”วิพากษ์ลัทธิขุนนางสตาลิน”  “ประชาธิปไตยรวมศูนย์”  “ลัทธิเหมา”  “การเปลี่ยนสีแปรธาตุของสังคมนิยม”  “การต่อสู้ด้วยอาวุธ” “พคท”ฯลฯ  พร้อมกับเสนอแนวคิดบางประการซึ่งคล้ายๆกับแนวคิดของนักอุดมคติที่มีชีวิต อยู่ก่อนหน้าและร่วมสมัยกับมาร์กซเช่น   โทมัส มอร์    ฟูริเยร์    แซงต์ ซิมอง  โรเบิร์ต  โอเวน   และอีกหลายๆความคิดมาผสมผสานกัน   โดยอาศัยชื่อของมาร์กซ์มากลบเกลื่อนความคิดที่โน้มเอียงไปในทาง ”ลัทธิสังคมนิยมปฏิรูป”   จากที่เคยศึกษาลัทธิมาร์กซมาบ้างแม้ไม่ค่อยจะเป็นระบบนัก    แต่ก็ใคร่ขอชี้แจงความเข้าใจของเราที่มีต่อลัทธิมาร์กซในประเด็นที่แตกต่าง กันดังต่อไปนี้


การเคลื่อนไหวของบรรดานักคิดทั้งหลายในสมัยของมาร์กซและก่อนหน้ามาร์กซที่ กล่าวนามมาข้างต้น   เป็นการเคลึ่อนไหวที่รู้จักกันในนามของการเคลึ่อนไหวของชนชั้นนายทุนที่ เรียกว่าสังคมนิยม(อุดมคติ )     เพื่อจะจำแนกให้เห็นอย่างชัดเจนว่าเป็นคนละอย่างกัน  มาร์กซได้ประกาศตนและแนวคิดของตนว่าเป็นชาวคอมมิวนิสต์      พร้อมทั้งได้เสนอหลักการที่จะเปลี่ยนแปลงสังคมว่า   มีเพียงทางเดียวเท่านั้นคือต้องโค่นล้มชนชั้นผู้กดขี่รวมทั้งระบอบการปกครอง ของพวกเขาลงไปเสียก่อนเท่านั้นจึงจะสามารถสร้างสังคมใหม่และขจัดสิ่งเลวร้าย เหล่านี้ไปได้     มาร์กซยังมีความเห็นว่ากำลังหลักในการเปลี่ยนแปลงนี้อยู่ที่พลังของชนชั้น กรรมาชีพ(proletariat)  ซึ่งเป็นชนชั้นผู้ไร้สมบัติทั้งมวลที่ขายแรงงานเพื่อการดำรงชีพ โดยมีกรรมกร(workers) ในโรงงานอุตสาหกรรมสมัยใหม่เป็นกองหน้าในการเคลื่อนไหวต่อสู้     เป็นซนซั้นที่มาร์กซได้ค้นพบว่าเป็นคู่ความขัดแย้งโดยธรรมชาติของชนชั้นนาย ทุนในสังคมทุนนิยม      การต่อสู้นี้เป็นการต่อสู้ทางชนชั้นที่มันจะดำรงอยู่ตลอดและจะสิ้นสุดลงก็ ต่อเมื่อชนชั้นใดชนชั้นหนึ่งถูกโค่นล้มลงหรือไม่ก็สูญสลายไปทั้งคู่


หลังจากได้อำนาจรัฐแล้ว    ชนชั้นกรรมาชีพจะต้องสถาปนาเผด็จการของตนซึ่งเป็นประ ชาธิปไตยของคนส่วนใหญ่ขึ้นมาแทนที่ประชาธิปไตยแบบเก่าของชนชั้นนายทุนที่ เป็นเผด็จการของคนส่วนน้อย    เพื่อปกป้องรักษาดอกผลของการปฏิวัติว่าจะไม่ถูกทำลายไปหรือถูกเปลี่ยนมือไป อยู่กับชนชั้นนายทุนอีก        เป็นการปูทางไปสู่การสร้างสรรค์สังคมที่ปราศจากการขูดรีดในลำดับต่อไป      ดังนั้นการตีความในประเด็น ”เผด็จการ”   ควรจำแนกให้ชัดเจนถึงรากฐานความคิดทางปรัชญาของลัทธิมาร์กซให้ถ่องแท้เสีย ก่อนว่ามันหมายถึงเผด็จการของใคร   เป็นเผด็จการของชนชั้นทั้งชนชั้น?   หรือเป็นเผด็จการของกลุ่มบุคคล?    หรือเป็นเผด็จการเฉพาะของคนๆเดียว ?
จากมุมมองของนักมนุษยธรรม    นักสังคมนิยมอุดมคติเหล่านั้นได้วิพากษ์วิจารณ์วิถีการผลิตของระบอบทุนนิยม    เพราะได้เห็นถึงความเลวร้ายของมันที่ก่อให้เกิดปัญหาความเหลื่อมล้ำในทาง เศรษฐกิจ-สังคม   การกดขี่ขูดรีด   ความอยุติธรรม   ความยากจน   และความขาดแคลนทั้งปวงแต่พวกท่านไม่สามารถอธิบายถึงสาเหตุที่แท้จริงได้    จึงเสนอแนวทางแก้ปัญ หาโดยการสร้างสังคมใหม่ขึ้นตามจินตนาการของพวกท่าน     มุ่งเน้นที่จะปรับปรุงความสัม  พันธ์ทางการผลิตและความสัมพันธ์อื่นๆในสังคม    ว่าจะผ่อนคลายความขัดแย้งลงไปได้     โดยที่ไม่ได้ให้ความความสำคัญและมองข้ามการต่อสู้ทางชนชั้น     และยังหวังที่จะได้รับความร่วมมือจากชนชั้นปกครองและบรรดานายทุนทั้งหลายอีก ด้วย


ชาวมาร์กซเชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงทางสังคมจะเกิดขึ้นได้จากการปฏิวัติ   โดยเชื่อมโยงความพยายามทางอัตวิสัยเข้ากับกับความเป็นจริงทางภววิสัย     ภาระหน้าที่แรกสุดของชาวมาร์กซที่จำเป็นต้องกระทำคือการสร้างจิตสำนึก ปฏิวัติให้แก่ชนชั้นกรรมาชีพซึ่งเป็นกองหน้าของการปฏิวัติ    ไม่ใช่วาดฝันอยู่กับความต้องการทางอัตวิสัยแต่เพียงอย่างเดียว    ชาวมาร์กซเองก็จะต้องปรับปรุงทบทวนพัฒนายกระดับความรับรู้ทางทฤษฎี ประสบการณ์ ของตนอยู่ตลอดเวลาเช่นกัน     เพื่อจะได้นำความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องในแง่มุมที่หลากหลายไปช่วยสร้าง จิตสำนึกปฏิวัติให้แก่มวลชนกรรมกร     หากว่าการรับรู้ทางทฤษฎียังไม่ถูกต้องชัดเจนเพียงพอแล้ว    จะเกิดความเบี่ยงเบนทางความคิดและแนวทางปฏิบัติได้     เอาแค่ว่าจะให้คำตอบอย่างเป็นรูปธรรมอย่างไรต่อคำถามของกรรมกรพื้นฐานที่ว่า

“นายจ้างของผมดีมากไม่เห็นจะกดขี่ขูดรีดตรงไหน? เขาให้งานทำ  ชีวิตดีขึ้นกว่าเดิมทำไมจะต้องไปโค่นล้มพวกเขาด้วย”  (จากประสบการณ์)
การตอบคำถามนี้ไม่ใช่เพียงแค่ให้คำอธิบายอย่างเป็นนามธรรมตามเนื้อหาทาง ทฤษฎีเท่านั้น  แต่ยังต้องอาศัยความรู้จากประสบการณ์มาอธิบายอย่างเป็นรูปธรรมอีกด้วย   ปัญหาจึงอยู่ที่ว่าจะประยุกต์ทฤษฎีไปอธิบายปัญหาให้เห็นอย่างเป็นรูปธรรมได้ อย่างไร?   สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งที่จำต้องระลึกอยู่เสมอก็คือ  

“โลกทัศน์ของลัทธิมาร์กซได้ค้นพบว่าชนชั้น กรรมาชีพเป็นอาวุธสำคัญในการปฏิบัติ   ในขณะเดียวกันชนชั้นกรรมาชีพก็ได้ค้นพบเช่นกันว่าลัทธิมาร์กซเป็นอาวุธทาง ปัญญา“

ดังนั้นหน้าที่ของปัญญาชนคือการเข้าไปช่วยสร้างจิตสำนึกปฏิวัติให้แก่มวลชน กรรมกรไม่ใช่ทำตัวเป็นอาจารย์หรือผู้นำที่คอยชี้นิ้วออกคำสั่ง     ดังนั้นความหนักแน่นชัดเจนทางทฤษฎีและประสบการณ์จากการปฏิบัติจึงมีความจำ เป็นสำหรับชาวมาร์กซผู้มีความปรารถนาจะสร้างกองหน้าแห่งสังคมนิยมขึ้นมา  
การสร้างจิตสำนึกปฏิวัติให้แก่มวลชนกรรมกรเพียงเรื่องเดียว   ก็เป็นปัญหาที่ต้องใช้ความพยายามอย่างมากมายอยู่แล้ว      ปรัชญาวัตถุนิยมวิภาษวิธีไม่ได้สอนให้คิดและกระทำอย่างกลไกหรือให้เชื่อแบบ ลัทธิคัมภีร์   ไม่ได้สอนให้ชี้ชัดลงไปในทันทีทันใดว่าสิ่งไหนผิดหรือถูก  โดยเฉพาะอย่างยิ่งจะไม่มองและตัดสินแนวคิดทฤษฎีใดๆที่ประสบความสำเร็จในการ ปฏิบัติว่าเป็นสิ่งที่ถูกต้องไปเสียทั้งหมด     ส่วนที่ยังไม่ได้นำไปปฏิบัติหรือปฏิบัติแล้วล้มเหลวเป็นสิ่งที่ผิดไปเสีย ทั้งหมดโดยยังไม่ได้ผ่านกระบวนการคิดแบบวิภาษวิธี
ความ”เหมือน”และ”ความแตกต่าง”ของความคิดทางทฤษฎีที่หลากหลาย   จะเป็นเครื่องมือกรุยทางไปสู่ความถูกต้องของรูปแบบการจัดองค์กร   การให้การศึกษา   การสร้างจิตสำนึกปฏิวัติ    การนำ   การสร้างกองกำลัง    การยกระดับความคิด     ยกระดับการเคลื่อนไหว   ตลอดไปจนถึงการกำหนดแนวทางยุทธศาสตร์-ยุทธวิธี      อย่างน้อยที่สุดก็จะสามารถหลีกเลี่ยงการต่อสู้แบบ ”เป็ดไล่ทุ่ง” ได้ (คือการถูกศัตรูขีดเส้นให้เดิน)
ในทัศนะของชาวมาร์กซสิ่ง

ต่อปัญหา ความเท่าเทียมหรือสิทธิเสมอภาคในระบอบประชาธิปไตยที่พวกนายทุนชอบอ้างอยู่ เสมอคือ   ทุกคนในสังคมมีสิทธิเสรีภาพจะทำอะไรก็ได้ (ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายและความเห็นชอบของพวกเขา) ทุกคนมีสิทธิ์กินอาหารในภัตตาคารหรู    ดื่มไวน์ขวดละแสน    ซื้อรถสปอร์ตรุ่นใหม่    ซื้อเครื่องบินส่วนตัว ฯลฯ  แต่ในความเป็นจริง   กรรมกรรากหญ้าอย่างพวกเราแค่ “มีกิน” และไม่เป็นหนี้ก็ดีใจแล้ว     ดังนั้นความเสมอภาคในสังคมทุนนิยมจึงเป็นแค่ความเสมอภาคตามตัวอักษรที่ชน ชั้นนายทุนเขียนขึ้นมาเท่านั้น    สิ่งที่ปรากฏอยู่จริงคือความเสมอภาคใน “ความไม่เท่าเทียม” และ ”ความยากจน    มาร์กซได้อธิบายไว้ใน “วิพากษ์นโยบายโกธา” ว่า

“ความเสมอภาคนั้นวัดได้จากบรรทัดฐานเดียวกันคือแรงงาน ....แต่ทว่าคนๆหนึ่งมีความเหนือกว่าอีกคนหนึ่งในทางกำลังกายและสติปัญญา      ดังนั้นจึงสนองแรงงานได้มากกว่าหรือทำงานได้มากกว่าในช่วงเวลาเดียวกัน   และเพื่อจะให้แรงงานเป็นบรรทัดฐานต้องว่ากันตามเวลาที่ใช้หรือความหนักเบา ของมัน     ถ้าไม่แล้วก็ถือเป็นบรรทัดฐานไม่ได้”........และ

“สิทธิเสมอภาคนี้เป็นสิทธิของ ”ความไม่เสมอภาค” สำหรับแรงงานที่ ” ไม่เท่าเทียมกัน”   มันไม่ได้รับรองความเหลื่อมล้ำใดๆทางชนชั้น......แต่มันรับรองโดยดุษฎีของ สติปัญญาที่ไม่เท่าเทียมกัน”  

จากคำกล่าวของมาร์กซที่ยกมานี้พอจะเห็นได้ว่า  อะไรคือความเสมอภาค  มันเป็นความเสมอภาคของใคร   เสมอภาคอย่างไร   และใช้อะไรมาเป็นบรรทัดฐาน   ดังนั้นในสังคมทุนนิยม แม้แต่คำขวัญ “เสรีภาพ  เสมอภาค  ภราดรภาพ”  ของการปฏิวัติฝรั่งเศสอันลึอลั่นนั้นก็ไม่เคยเป็นจริง  และไม่เคยมีอยู่จริง

ส่วนประเด็นการยกเลิกการขูดรีดและยกเลิกสิทธิ์อันไร้ความชอบธรรมนั้น   ในระบอบสังคมนิยมมีความชัดเจนอยู่แล้ว    คือต้องยกเลิกสิทธิของผู้กดขี่ทั้งมวลไม่มีการยกเว้น   ไม่ใช่เลือกที่จะยกเลิกเฉพาะสิทธิ์หรืออภิสิทธิ์ของใครบางคนเท่านั้น     สังคมนิยมวิทยาศาสตร์ไม่มีความคิดที่จะดำรงสถานภาพและอภิสิทธิ์ของชนชั้นผู้ กดขี่เอาไว้     แต่ยินดีให้พวกเขาได้ใช้วิชาความรู้มาช่วยสร้างสังคมใหม่ในฐานะทรัพยากร มนุษย์ที่ตกค้างมาจากสังคมเก่าฉันท์พี่น้องร่วมชาติ    แต่จะไม่ยอมรับฐานะของปัญญาชนปฏิกิริยาที่ต่อต้านการปฏิวัติ

ดังนั้นสังคมนิยมในความหมายของชาวมาร์กซคือ”สังคมนิยมวิทยาศาสตร์”เพียงอย่างเดียวไม่มีอย่างอื่น    เป็นสังคมที่ชนชั้นผู้ถูกกดขี่ลุกขึ้นมาโค่นล้มชนชั้นปกครองเพื่อสถาปนา อำนาจรัฐของชนชั้นตนขึ้นมาแทน   โดยมีกรรมกรเป็นกองหน้าร่วมกับผู้ถูกกดขี่ทั้งมวล     เป็นสังคมที่ชนชั้นกรรมาชีพเป็นเจ้าของอำนาจรัฐหรืออยู่ในฐานะของชนชั้น ปกครอง   นอกเหนือจากนี้ถือว่าเป็นแนวคิดเพ้อฝันที่เรียกตัวเองว่าสังคมนิยมเท่านั้น    แม้ปัจจุบันจะมีนักคิดมากมายที่พยายามจะวิเคราะห์ชนชั้นในสังคมบนพื้นฐาน ของทุนนิยมสมัยใหม่     โดยใช้ปัจจัยทางเทคโนโลยี่   และลักษณะการทำงาน การจ้างงานเข้ามาร่วมพิจารณาด้วยก็ตาม   เพื่อโต้แย้งคำสอนของมาร์กซ     มันเป็นเพียงการจำแนก”ชั้นชน”ของ”ชนชั้น”หนึ่งๆในเชิงพัฒนาการเท่านั้น       ยังไม่อาจก้าวข้ามสัจธรรมของลัทธิมาร์กซดั้งเดิมอยู่ดี   โดยเฉพาะเรื่อง ”ชนชั้นและการต่อสู้ทางชนชั้น”
ที่ว่าทำไม? และด้วยสาเหตุใด? จึงมีการเปลี่ยนแปลงจากสังคมนิยม?  ไปเป็นลัทธิเผด็จการขุนนางแบบสตาลิน     ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรหากจะลองมาพิจารณาทัศนะของ  โรซ่า ลุกเซมบวร์ก  ที่ได้วิจารณ์ปัญหาการรวมศูนย์ประชาธิปไตยภายในพรรคแบบเลนิน   และท่วงทำนอง ”ขุนนาง”ของปัญญาชนในพรรคสังคมประชาธิปไตยว่ามันจะเป็นมูลเหตุหนึ่งของการ เปลี่ยน สีแปรธาตุได้ในอนาคต

ถ้าสนใจศึกษาแนวคิดของมาร์กซิสต์และแอนตี้-มาร์กซิสต์ท่านอื่นๆทั้งในอดีต และปัจจุบันบ้าง   ก็จะไม่เป็นที่สงสัยเลยว่าทำไมทุกวันนี้ประเทศที่เรียกตัวเองว่า ”สังคมนิยม”  ที่เคยผ่านความปวดร้าวขมขื่นของการถูกกดขี่ขูดรีดจากระบอบทุนนิยมมาแล้วใน อดีต    จึงถูกวิพากษ์ วิจารณ์ว่ากำลังเดินถอยหลังกลับไปสู่ระบอบทุนนิยมอีก    มันเป็นความจริงหรือไม่?   ถ้าจริง...มันเป็นเพราะอะไร?      หรือเป็นเพราะสู้กับความเข้มแข็งของระบอบทุนนิยมโลกไม่ได้ ?    หรือเป็นเพราะว่าจิตสำนึกของชนชั้นกรรมาชีพในประเทศเหล่านั้นกำลังเปลี่ยน ไป?    เป็นเรื่องที่น่าติดตามศึกษาเป็นอย่างยิ่ง     ส่วนข้อสังเกตเรื่องสังคมนิยมแบบ ”บนสู่ล่าง” หรือจาก ”ล่างสู่บน” นั้น      ไม่ใช่วิธีจำแนกความ”เป็น” หรือ “ไม่เป็น” สังคมนิยมแต่อย่างใด   เพราะไม่มีพื้นฐานทางทฤษฎีใดๆมารองรับ     มันเป็นเพียงรูปแบบการจัดการที่ขึ้นอยู่กับความจำเป็นในขั้นตอนของการ ปฏิวัติในแต่ละแห่ง    หรือเป็นการแสดงออกของรูปการจิตสำนึกทางชนชั้นมากกว่า

คราวนี้มาพิจารณาเกี่ยวกับคำวิจารณ์ที่มีต่อพรรคคอมมิวนิสต์เนปาลบ้าง     การวิจารณ์เช่นนั้นออกจะเป็นการ “รวบรัด” ไปสักหน่อย     ซึ่งน่าจะสืบเนื่องมาจากการรับรู้ข้อมูลข่าวสารที่ไม่เพียงพอ    การวิจารณ์โดยพิจารณาแต่เปลือกนอกของปรากฏการณ์เพียงด้านเดียวนั้นเป็นการ มองปัญหาแบบ ”เมตาฟิสิคส์” ที่มีลักษณะกลไกและไม่รอบด้าน   ไม่ใช่วิธีของชาวมาร์กซ     พรรคคอมมิวนิสต์เนปาล(เหมาอิสต์)    เป็นพรรคการเมืองของชนชั้นกรรมาชีพ   ต้องการทำลายการกดขี่ขูดรีดและสร้างสังคมนิยม     ย่อมเข้าใจอย่างลึกซึ้ง     ถึงผลประโยชน์ทางชนชั้นที่ไม่อาจประนีประนอมได้    จึงได้นำพาประซาซนผู้ถูกกดขี่ลุกขึ้นมาต่อสู้เพื่อจะสถาปนาอำนาจรัฐของชน ชั้นตนขึ้นมา     ถ้าพรรคเนปาลต้องการปฏิวัติเพียงเพื่อจะประนีประนอมกับชนชั้นนายนายทุนจริง   หรือแค่เพื่อการสร้างสาธารณรัฐอย่างที่ถูกวิจารณ์แล้ว    ก็ไม่มีความจำเป็นอะไรที่จะต้องไปสร้างกองกำลังมาต่อสู้ให้ยากลำบากถึง เพียงนั้น       และภายหลังการปฏิวัติหากพรรคฯทรยศต่ออุดมการณ์ลัทธิมาร์กซและประชาชนเนปาล โดยไม่พยายามรักษาดอกผลของการปฏิวัติเอาไว้    ก็คงยอมสลายกองกำลัง    สลายการจัดตั้ง    เลิกล้มกิจกรรมการเคลึ่อนไหวต่างๆของตนตามความเรียกร้องต้องการของชนชั้น นายทุนไปแล้ว    

ก่อนหน้าชัยชนะของประชาชนเนปาล      สิ่งที่ดำรงอยู่จริงในทางการเมืองก็คืออำนาจเบ็ด เสร็จของระบอบกษัตริย์โดยใซ้พรรคการเมืองแนวอนุรักษ์นิยมเป็นเครื่องมือ   ซึ่งจะไม่มีวันยอมให้เกิดประชาธิปไตยของประชาชนขึ้นอย่างเด็ดขาด      พรรคปฏิวัติแนวทางมาร์กซิสต์ได้ตระหนักดีถึงสิ่งนี้     และเห็นว่าการต่อสู้ทางรัฐสภาเพียงอย่างเดียวไม่สามารถโค่นล้มระบอบอัตตา ธิปไตยของกษัตริย์  คเยนทรา  และเปลี่ยนแปลงสังคมได้ต้องผสมผสานการเคลึ่อนไหวต่อสู้ที่หลากหลายรวมไปถึง การต่อสู้ด้วยกำลังอาวุธจึงจะบรรลุผล   พรรคฯได้แตกแนวออกเป็นสองทางใหญ่ๆคือ    ด้านหนึ่งต่อสู้ทางรัฐสภา   อีกด้านหนึ่งสหายประจันดาได้แยกออกมาสร้างกองกำลังเพื่อต่อสู้ด้วยอาวุธใน ชนบท      โดยยึดหลักของประธานเหมาที่ว่า ”อำนาจรัฐมาจากกระบอกปืน”  กำหนดยุทธศาสตร์-ยุทธวิธีการปฏิวัติจากเงื่อนไขต่างๆของเนปาล      และแน่นอนย่อมมีการทำงานการเมืองในระดับสากลด้วย

ดังนั้นการต่อสู้ปฏิวัติของเนปาลจึงไม่ใช่เป็นการนำของพรรคเดียวโดดๆ     แต่เป็นลักษณะ ร่วมกันของหลายๆพรรคและกลุ่มการเมือง   ทั้งพรรคก้าวหน้า  เป็นกลาง   และพวกอนุรักษ์ปีกซ้าย   ที่ต้องการโค่นล้มระบอบอัตตาธิปไตยของกษัตริย์ลงเพื่อสถาปนาประชาธิปไตย    
ขบวนการปฏิวัติจึงมีความสัมพันธ์กันในลักษณะ”แนวร่วม” ทั้งในรูปแบบของแนวร่วมทั่วไป (popular front) และแนวร่วมที่มีอุดมการณ์ทางการเมืองสอดคล้องกัน (united front)     พรรคคอมมิวนิสต์เนปาล(เหมาอิสต์)ที่มีกองกำลังเป็นของตนเองจึงมีเงื่อนไขการ ต่อรองสูง    ทำให้มีบทบาทเด่นกว่ากลุ่มการเมืองอื่นๆ

อนึ่งโดยสภาพภูมิศาสตร์   เนปาลเป็นประเทศที่ถูกประกบอยู่ระหว่างกลางของสองมหา อำนาจของเอเชียคือจีนและอินเดีย     ประชาชนประกอบด้วยเชื้อชาติต่างๆมากมายส่วนใหญ่นับถือศาสนาฮินดู    มีลักษณะพิเศษทางสังคมโดยเฉพาะระบบ ”วรรณะ” ยังฝังรากลึกอยู่ (สหายประจันดาก็มาจากตระกูลพราหมณ์ชั้นสูง)     มีความใกล้ชิดทางวัฒนธรรมกับอินเดียมายาวนานและถูกครอบงำโดยวัฒนธรรมฮินดู โดยผ่านชนชั้นสูง    บรรดาปัญญาชนส่วนใหญ่จบการศึกษามาจากอินเดียและประเทศตะวันตก      ต้องพึ่งพาอินเดียในแทบทุกด้านตั้งแต่อดีตจวบจนกระทั่งปัจจุบัน      เป็นประเทศเกษตรกรรมล้าหลังและยากจนมีปัญหาความขัดแย้งต่างๆในสังคมอีกมาก มาย    พรรคได้วิเคราะห์ดุลยภาพของตนแล้วว่าไม่อาจแข็งขืนผลักดันนโยบายที่ก้าว หน้าของตนเองโดยลำพังได้ในขณะนั้นๆ    จำต้องผ่อนปรนต่อผลประ โยชน์ที่ประนีประนอมได้กับของแนวร่วมของตนบ้างในบางเรื่อง     แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า จะยินยอมไปเสียทั้งหมดในทุกๆกรณีโดยไม่คำนึงถึงหลักการและนโยบายของตน

สาเหตุหนึ่งที่จำต้องผ่อนปรนก็เพราะภาระหน้าที่เฉพาะหน้าที่สำคัญแรกสุดของ พรรคฯคือต้องพิทักษ์หน่ออ่อนของการปฏิวัติไม่ให้ถูกทำลาย!!!     ไม่ว่าจะจากจักรพรรด์นิยมโดยตรง หรึอจากพวกปฏิปักษ์ปฏวัติที่หนุนหลังโดยจักรพรรดิ์นิยม    ดังนั้นการยินยอมให้มีการลงทุนจากต่างประเทศ(อย่างที่ถูกวิจารณ์)

ในสายตาของคนภายนอกมี ความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องพิจารณาทั้งในแง่ของยุทธศาสตร์-ยุทธวิธีและ หลักการด้วย ถ้าหากว่าการลงทุนของต่างชาติเป็นการลงทุนร่วมกับรัฐ    ผลประโยชน์ส่วนข้างมากตกเป็นของรัฐโดยรัฐถือหุ้นข้างมากก็ยังต้องถือว่าไม่ ผิดจากหลักการ   ไม่ใช่ได้ยินเพียงคำว่า ”ทุนนิยม” “การลงทุน” หรืออะไรที่เกี่ยวกับทุนแล้วหวาดผวาโดยไม่มีการไตร่ตรองพิจารณา    
หากเมื่อใดมีการเปิดโอกาสให้มีการลงทุนของภาคเอกชนทั้งต่างชาติและคนในชาติ ที่มีอัตรา ส่วนมากกว่าภาครัฐ    ผลประโยชน์ส่วนใหญ่ตกเป็นของเอกชน  ชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนเนปาลโดยเฉพาะชนชั้นกรรมาชีพและผู้ยากไร้ถูก ละเลยไม่ได้รับการใส่ใจดูแลพัฒนายกระดับ     การขูดรีดยังดำรงอยู่โดยไม่ถูกแตะต้องยกเลิก      รายได้ของกรรมกรห่างจากรายได้ของผู้บริหารเป็นสิบๆเท่า และ ฯลฯ (อย่างสูงควรเป็นแค่ 1:4  ตามความเห็นของเลนิน) โดยพรรคฯไม่สนใจต่อสู้คัดค้าน    เมื่อนั้นไม่เพียงแต่จะได้รับคำวิพากษ์วิจารณ์เท่านั้น   หากยังต้องได้รับการประณามอีกด้วยว่าทรยศต่อการปฏิวัติและต่อประชาชน    

ความเป็นจริงอีกอย่างหนึ่งก็คือ    หลังการปฏิวัติประเทศที่ยากจนล้าหลังอย่างเนปาลจะอย่างไรก็ยังต้องติดต่อ สัมพันธ์ในด้านต่างๆกับประเทศทุนนิยมอื่นๆอยู่ดี     ไม่อาจโดดเดี่ยวตัวเองจากสังคมโลกได้โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจ   ทั้งยังต้องอาศัยเทคโนโลยีเพื่อการสร้างชาติจากประเทศทุนนิยมเหล่านั้นอยู่    
 สังคมนิยมไม่ได้ปฏิเสธเทคโนโลยีเพราะเทคโนยีไม่มีชนชั้น!!!    มันขึ้นอยู่ที่ว่าชนชั้นใดเป็นผู้ใช้   ใช้เพื่อสนองประโยชน์ของใครเท่านั้น    และในขณะเดียวกันก็ต้องพยายามสร้างพลังวิริยภาพทางอัตวิสัยของประชาชนขึ้น มาเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ-สังคม-เทคโนโลยี บนพื้นฐานของการพึ่งพาตนเองควบคู่ไปด้วย    

สังคม”สังคมนิยม”นั้นยังไม่มีใครไปถึง   รูปแบบของมันจึงไม่น่าจะมีความจำกัดว่าต้องเป็นแบบนั้นแบบนี้     การสร้างสังคมนิยมหลังการปฏิวัติคือการสร้างสังคมใหม่ขึ้นบนซากปรัก หักพังของสังคมเก่าที่ถูกโค่นล้มลงไปได้ไม่นาน   เศษเดนความคิดและวัฒนธรรมของมันยังหลงเหลืออยู่      ทั้งประชาชนเองก็ยังมีความเคยชินและมีความสัมพันธ์กับสิ่งเดิมๆเหล่านี้ อย่างไม่อาจปฏิเสธได้     ปัจจัยหลักที่ไม่อาจละเว้นคือจะต้องปลดปล่อยประชาชนให้หลุดพ้นจากการครอบงำ ของเศษเดนความคิดและวัฒนธรรมเก่าที่หลงเหลืออยู่เหล่านี้ให้ได้    

สังคมนิยมไม่ใช่ลัทธิ ”เฉลี่ยสมบูรณ์”   คือไม่ได้หมายความว่าจะต้องทำให้ทุกคนเท่าเทียมกันอย่างสมบูรณ์     หากแต่ต้องการสร้างสังคมที่ปราศจากการกดขี่ขูดรีด   ทำให้ประชาชนมีความสุข   มีงานทำ   กินอิ่ม  นอนหลับ   มีปัจจัยในการดำรงชีวิตและมีหลักประกันอย่างเพียง พอ     การกักขังตัวเองอยู่ในกรอบทฤษฎีอย่างเคร่งครัดจนไม่ยอมกระดิกกระเดี้ยเพราะ กลัวผิดนั้น     ไม่ใช่เป็นการแสดงความซื่อสัตย์ต่อหลักการของสังคมนิยมแต่อย่างใด     หากแต่เป็นเพียงซื่อตรงต่อตัวอักษรที่เขียนไว้เท่านั้น      อีก ทั้งยังละเมิดกฎเกณฑ์ของปรัชญาวัตถุนิยมวิภาษที่ว่า “สรรพสิ่งเปลี่ยนแปลง พัฒนา ตลอดเวลา” อีกด้วย      และมันก็ไม่ได้แสดงให้เห็นถึงความมีคุณธรรมที่ล้ำเลิศและเป็นผลดีต่อการ ปฏิวัติแต่อย่างใด     หากจะเป็นการฉุดรั้งทำลายการปฏิวัติเสียมากกว่า    

ขอเพียงยึดมั่นในหลักการของลัทธิมาร์กซ   มั่นคงในจิตสำนึกและจุดยืนของชนชั้นกรรมาชีพ     ถนัดที่จะศึกษาพัฒนาทฤษฎีแล้วนำไปประยุกต์ ใช้ให้เป็นประโยชน์ในทางปฏิบัติ    การสร้างสังคมนิยมจึงจะมีความเป็นไปได้
สิ่งที่ชนชั้นนายทุนประสบความสำเร็จอย่างมากมายในหลายร้อยปีที่ผ่านมาก็คือ    พวกเขาได้สร้างระบบความคิดและพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง   ได้สร้างปัญญาชนของชนชั้นตนขึ้นมาในทุกๆด้านและสามารถนำมาใช้งานได้อย่าง เต็มประสิทธิภาพ    แล้วคนที่คิดว่าตัวเองเป็นชาวมาร์กซนั้นจะสามารถสร้างปัญญาชนของชนชั้น กรรมาชีพที่มีจิตสำนึกปฏิวัติและความเข้มแข็งทางทฤษฎีขึ้นมาเพื่อสร้าง สังคม”สังคมนิยม” ได้อย่างไร?   
หากยังไม่ยอมพัฒนาความคิด   ไม่ยอมยกระดับจิตสำนึก   แม้แต่หลักการสำคัญทางทฤษฎีก็ยังไม่อาจยึดกุมได้     โปรดอย่าลืมว่า ชั้นปกครองไม่ได้นิ่งเฉยอยู่บนความประมาทแต่อย่างใด...พวกเขามีการ พัฒนา!!!!!

ด้วยความปรารถนาดี   แก้ว กรรมกร  แนวร่วมสหกรรมาชีพ

ที่มา redsiam